İlk Türk Devletleri

Türklerin ilk Ana Yurdu

Bilindiği gibi türklerin ilk ana yurdu Orta Asya''dır. Orta Asya; doğuda Kingan dağları, batıda Hazar Denizi, kuzeyde Sibirya, güneyde Karanlık ve Hindukuş Dağları ile çevrilidir.

Orta Asya''nın En Eski Kültür Merkezleri:

* Anav Kültürü (M.Ö 4500 - .M.Ö 1000): Orta Asya''nın en eski kültür Merkezidir.

*Afanesyevo Kültürü ( M.Ö 3000 - M.Ö 1700 ): Turklerin en eski kültür Merkezidir.

* Kelteminer Kültürü ( M.Ö 3000 - ? ): Yerleşik hayata geçen kültür Merkezidir.

* Andronova Kültürü ( M.Ö 1700 - M.Ö 1299: Orta Asya Kültürleri içerisinde Yayılma alani en geniş olan kültür Merkezidir.

* Karasuk Kültürü ( M.Ö 1200 - M.Ö 700 ): Demir madeninin işlendiği ilk kültür Merkezidir.

* Tagar Kültürü ( M.Ö 700 - M.Ö 100 ): Orta Asya kültürleri içerisinde en genis ve en gelişmiş kültür Merkezidir.


İlk Türk Devletleri

* Iskitler (Sakalar) (M.Ö VII yy. - M.S 2. yy): Tarihte Bilinen İlk Türk Topluluğudur. Bu donemde Tahta Çıkan Tomris ( Alp Er Tunganin Torunu) türk tarihindeki ilk kadin hükümdardır. Tarihte Balbal denilen mezar taşlarini ve üzengiyi kullanan ilk türk Devletidir.

* Asya (Büyük) Hun Devleti (M.Ö 220 - M.S 216):  Teoman Han tarafindan Orta Asya'da kurulan ve tarihte Bilinen Teşkilatlı ilk Türk Devletidir.

* Kavimler Göçü (375): Avrupa'da Feodalite (Derebeylik) kuruldu. İlk Çağ kapanmiş, Orta Çağ başlamıştır.

* Avrupa (Batı) Hun Devleti (375 - 469): Balamir Kağan tarafından Avrupa'da kurulan ve Avrupa'ya Türk kültürünü tanıtan ilk Türk Devletidir.

* I. Göktürk Devleti (552 - 659):  Bumin Kağan tarafından ötüken merkezli kurulup, Türk adıyla kurulan ilk Türk Devletidir.

* II. Göktürk (Kutluk) Devleti (682 - 744): İlteriş (kutluk) Kağan tarafından ötüken merkezli kurulan, ilk bağımsızlık mücadelesi veren Topluluktur (Kürşad Ayaklanması).

* Uygur Devleti (744 - 840): Kutluk Bilge Kül Kağan tarafından Orta Asya'da. en Son kurulan,  yerleşik hayata geçen, Türkçe kitap basan, ilk kütüphane kuran, hukuk kurallarını yazılı hale getiren, minyatür ve resim sanatını ilk olarak uygulayan Türk Devletidir.

Diğer Türk Devletleri

* Avarlar (560 - 805): Bayan Han tarafindan kurulan, ilk defa istanbul'u kuşatan, üzengi ve süvari kılıcını Avrupaya tanıtan ve Hristiyanliğı kabul eden ilk Türk Devletidir.

* Bulgar Devleti (583 - 655): 
- Tuna Bulgarları: Boris Han zamanında Hristiyanlığı Benimsediler.

- Kama (itil - Volga) Bulgarları: Almış Han zamanında İslamiyeti Benimsediler.

* Hazarlar (630 - 958): Hz. Osman Döneminde İslam ordularıyla Belencer savaşında mücadele eden, Ücretli askerlik uygulayan ve Museviliği benimsedikleri için milli benliklerini kaybeden ilk Türk Devletidir.

* Macarlar (896 - 11. yy): İlk Türk Enstitüsü 1870 yılında Macaristan'da (Budapeşte) açıp Türk dili, kültürü ve tarihi hakkında araştırmalar başlatan ve Hristiyanlığın Katolik Mezhebini benimseyen tek Türk Devletidir.

* Peçenekler (751 - 1091):  Tam olarak devlet teşkilatı kuramayan Türk Topluluğudur.

* Kumanlar (Kıpçaklar) (1050 - 1239): Orta Asya'dan Avrupa'ya göç eden son Türk Devletidir.

* Oğuzlar: Tarihte Türk Milletinin siyaset, kültür ve medeniyet alanında önemli rol oynayan Oğuzlar Türklerin en kalabalık koludur.

* Karluklar ( 747 - 1221): İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu ve Cengiz Han'a itaat eden ilk Müslüman Türk Topluluğudur.

* Kirgızlar (840 - 1207): Orta Asya'da hüküm süren son Türk Devleti, Cengiz Han'a itaat eden ilk Türk Topluluğu ve Dünyanın bilinen en uzun destani olan Manas Destanina sahip Türk Devletidir.

* Türgişler (630 - 766): Baga Tarkan tarafindan batı Türkistanda Kurulan ve Kendi adina para bastıran ilk Türk Devletidir.

* Sabirler (Sibirler) (503 - 576): Anadolu'ya ilk akınları Avrupa Hunları tarafından,ikinci olarak Sibirler Tarafından yapılmıştır.

* Başkırtlar (Başkurtlar): Ural Dağları çevresinde yaşayan Başkırtlar günümüzde Rusya'ya bağlı olarak varlıklarını sürdürmektedirler.